Olsztyniacy znają takie ważne postacie w historii miasta jak Mikołaj Kopernik, biskupa Wilczyńskiego czy Feliksa Nowowiejskiego. Czy wiecie jednak kim był… Jan z Łajs?
Łajsy to miejscowość oddalona od Olsztyna o około 70 kilometrów. Znajduje się niedaleko Pieniężna. To właśnie tam w 1310 urodził się Jan. Jego rodzina miała duże zasługi dla regionu. Dziadek przybył z Westfalii i założył, a następnie rządził wsią Łajsy. Jego brat był zasadźcą Barczewa.
Jan z Łajs natomiast w 1353 roku został powołany na zasadźcę i pierwszego burmistrza Olsztyna. Pierwsze wzmianki o Olsztynie sięgają jednak 1334 roku. To on stworzył plan miasta i jemu zawdzięczamy położenie ulic i rynku. Miasto początkowo zamieszkiwali osadnicy z Niemiec i Mazowsza. Zostało obwarowane – stworzono mury obronne, bramy, a także rozpoczęto budowę katedry. W 1372 roku Jan z Łajs został szlachcicem. Burmistrz mieszkał na olsztyńskiej starówce – w domu pod arkadami.
Miasto, za sprawą działań Jana, zaczęło przesuwać swoje granice. W 1378 roku Olsztyn powiększył się na północ. Co ciekawe, miasto poszerzyło się jedynie o tereny… Targu Rybnego i okolicznych terenów. Pierwszy burmistrz Olsztyna zmarł w 1388 roku. Był też założycielem wsi Różnowo i Praslity.
Jak upamiętniono pierwszego burmistrza? W 1921 r. jego podobizna znalazła się na tzw. biedapieniądzu. W sali posiedzeń ratusza znajduje się też jego portret autorstwa Teodora Nowaka, a na ścianie domu, w którym mieszkał znajduje się tam pamiątkowa tablica.
Przy przygotowaniu tego tekstu korzystaliśmy ze źródeł:
http://leksykonkultury.ceik.eu/index.php/Jan_z_%C5%81ajs
http://www.antologiawarminska.pl/userfiles/file/zal%2010.pdf